Przejdź do głównej treści

Widok zawartości stron Widok zawartości stron

Czy to fejk? Jak znaczenie, uwaga i emocje kształtują postrzeganą prawdziwość zdjęć dziennikarskich.

Cel projektu i kontekst badań

Termin „fake news” jest wyrażeniem powszechnie używanym do opisu publikowanej w mediach wiadomości opartej na fałszu lub manipulacji, która jest efektem świadomych działań dezinformacyjnych obliczonych na osiągnięcie korzyści politycznych, majątkowych lub w postaci kształtowania pożądanej percepcji społecznej określonych zjawisk. Choć przykłady skutecznych kampanii dezinformacyjnych znane są już z czasów antycznych, dopiero wzrost znaczenia technologii internetowych i mediów społecznościowych nadał terminowi „fake news” jego współczesne konotacje, powiązane z szybkością z jaką informacje mogą być tworzone, powielane i przyswajane przez opinię publiczną. Istotnym elementem „fake news” jest współwystępowanie elementu graficznego, np. w postaci zmodyfikowanego cyfrowo zdjęcia (np. dodanie broni protestującym, którzy na oryginalnym zdjęciu trzymają tylko transparenty) lub też zdjęcia  przedstawionego w kontekście innym od oryginalnego (zamieszki z innego miejsca i czasu przedstawione jako ilustracja trwających właśnie pokojowych protestów). Proponowany projekt wyznacza sobie za cel zbadanie problemu manipulacji z wykorzystaniem materiałów zdjęciowych, w szczególności w wypadku często obecnych w doniesieniach prasowych zdjęć reporterskich. O innowacyjność projektu stanowi podjęcie problemu wyróżnienia typu treści przedstawianych na zdjęciach, które w największym stopniu przyczyniają się do oceny zdjęcia jako prawdziwego lub też będącego efektem manipulacji. Głównym pragmatycznym skutkiem ustalenia powyższego będzie możliwość wskazania, jakiego typu zdjęcia posiadają największą siłę perswazyjną, w związku z czym łączą się także z największym ryzykiem stania się elementem manipulacji lub kampanii dezinformacyjnej.

Zespół badawczy

dr hab. Michał Kuniecki, prof. UJ (Kierownik projektu); dr Joanna Pilarczyk; Beata Pacula-Leśniak; Laurent Beaupoil; Tomasz Kulczycki; Agata Szymańska